Από νωρίς στην αρετή
Η καλλιπάρθενος αυτή νύμφη του Χριστού Παρασκευή γεννήθικε στα περίχωρα της Ρώμης. Αυτοκράτορας τότε ήταν ο Ανδριανός και μετά από αυτόν ο Αντωνίνος. Γεννήθικε περίπου το 117 μ.Χ. από Έλληνες γονείς.
Ο πατέρας της ονομαζότανε Αγάθων και η μητέρα της Πολιτεία. Ήτανε πλούσιοι αλλά και πολύ ευσεβείς και ακριβείς Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Είχανε πολλές αρετές και μεγάλες καλωσύνες και κάνανε ελεημοσύνες. Ήταν και οι δυό τους
Θεοφοβούμενοι και φυλάγανε όλες τις εντολές του Θεού. Αγαπούσαν τον Θεό, αγαπούσαν και τους ανθρώπους. Γι' αυτό είχανε στην καρδιά τους την πιό μεγάλη χαρά. Τους την έδινε η άμεμπτη και ήσυχη συνείδηση τους.
Είχαν όμως και μια μεγάλη λύπη. Δεν είχαν δυστυχώς κανένα παιδί. Πόσο μεγάλη είναι αυτή η θλίψη την ξέρουν και την καταλαβαίνουν μόνο εκείνα τα ανδρόγυνα που είναι στείρα και άτεκνα. Γι' αυτό παρακαλούσαν και οι δυό τους το Θεό, να τους χαρίση ένα τέκνο και να το αφιερώσουνε στο Χριστό.
Πράγματι ο Θεός άκουσε τη δέηση τους και η Πολιτεία γέννησε την Αγία. Ήταν μέρα Παρασκευή, που την γέννησε και γι' αυτό όταν την βαφτίσανε, την ονόμασαν Παρασκευή.
Είχαν όμως, όπως είπαμε, υποσχεθή στο Θεό να την αναθρέψουν χριστιανικά και να την κάνουν καλή Χριστιανή. Και πράγματι! Το τάμα τους αυτό το ξεπλήρωσαν και με το παραπάνω. Την ανέθρεψαν " εν παιδία και νουθεσία Κυρίου".
Αλλά και η Παρασκευή εξ' άλλου ήτανε προικισμένη με πολύ κάλλος και ωραιότητα και αφ' εταίρου με μεγάλη εξυπνάδα. Έδειχνε από πολύ μικρή ζήλο στη Θρησκεία. Όταν ήτανε μικρή - μικρή ήτανε πολύ φρόνιμη. Δεν έπαιζε ποτέ αυτή άτακτα και δεν είχε στο νου της στα παιγνίδια. Όσο μάλιστα μεγάλωνε, τόσο γινότανε και σοβαρώτερη. Μωρολογίες, κακολογίες και χαχανητά δεν ακουγότανε ποτέ από το στόμα της. Τόσος δε ήταν ο ζήλος της στα Θρησκευτικά, ώστε ποτέ δεν έλειπε από το στόμα της η προσευχή και η υμνωδία. Αυτή ποτέ δεν έλειπε από την Εκκλησία. Και ποτέ δεν την έβλεπε κανείς, χωρίς να έχη στα χέρια της το Ευαγγέλιο ή άλλο θρησκευτικό βιβλίο. Ξενυχτούσε τη νύχτα μελετώντας τα θεία λόγια. Εύρισκε πάντοτε ευκαιρία σε κάθε συναναστροφή της να συζητή για θρησκευτικά ζητήματα. Και να δυναμώνει στη πίστη τις ασθενέστερες γυναίκες και παρθένες.
Αγαπούσε η Παρασκευή, όπως η υπεραγία Θεοτόκος, την παρθενία. Είχε νιώσει αυτή καλά, πόση αξία έχει η αγνότης και πόσο αρέσει στο Θεό. Γι' αυτό πρόσεχε αυτό της τον θησαυρό. Πρόσεχε τα μάτια της να μην περιεργάζωνται πρόσωπα ανδρών, διότι " εκ του οράν τίκεται το εράν ". Και τα μάτια είναι ο δρόμος του έρωτος. Από τα μάτια μπαίνει, σαν από παράθυρα, ο ψυχικός θάνατος " Ανέβη δια θυρίδων ο θάνατος " λέγει ο Προφήτης.
Πόσον ωραία περιγράφει την διαγωγή της ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός:
"Η Αγία Παρασκευή, μεταχειριζόταν σαν φτιασίδια τα δάκρυα, ενθυμούμενη τις αμαρτίας της, σαν σκουλαρίκια της είχε τα αυτιά της ανοικτά για να ακούει τις Άγιες Γραφές. Σαν κορδόνι είχε τις πολλές νηστείες, που έκαναν τον λαιμό της, και έλαμπε σαν τον ήλιο. Σαν δακτυλίδια τους κόμπους των δακτύλων της. Από τις πολλές μετάνοιες που έκανε. Σαν ζώνη χρυσαφένια την παρθενίαν, που εφύλαξε σ' όλη της την ζωή. Σαν φόρεμα την ντροπήν, που είχε στον εαυτό της και τον φόβο του Θεού, που την σκέπαζε.
Έτσι στολιζόταν η Αγία. Αν ίσως και είναι κανένα κορίτσι που θέλει να στολίζεται, ας σκευθή τι έκανε η Αγία, να κάμνη και εκείνη, αν θέλη να σωθή.
Έτσι αδελφοί μου, η αγία Παρασκευή έμαθε γράμματα και έγινε σοφώτατη και για την καθαρότητα της την αξίωσε ο Θεός και έκαμνε και θαύματα. Ιάτρευε τυφλούς, κωφούς και ανέστησε νεκρούς".
Η αρετή της έκαμνε εντύπωση και πολλοί απο τους επίσημους και των αρχώντων θέλησαν να την πάρουν σαν νύμφη στα παιδιά τους. Το ήθελαν αυτό και για τα πλούτη της και για την ομορφιά της, αλλά περισσότερο για την αρετή και την σωφροσύνη της. Αυτή όμως αγαπούσε την παρθενία και ήθελε να μείνη καθαρή και αμόλυντη νύμφη του Χριστού. Γι' αυτό και δεν ήθελε να ακούση περί γάμου και παντρειάς. Αλλά και οι γονείς της, που έβλεπαν την απόφαση της ν' αφιερωθή στο Χριστό, ευχαριστούσαν τον Θεό που τους χάρισε τέτοιο ευλογημένο τέκνο.
Όταν η Παρασκευή ήταν είκοσι χρονών, απέθαναν οι γονείς της, και έτσι έμεινε ορφανή. Έμεινε όμως και με πολλά πλούτη στα χέρια της. Αν ήταν καμμιά άλλη στη θέση της θα τα χρησιμοποιούσε για φορέματα και για στολίδια, για λούσια, για ταξείδια και για φαγοπότια και διασκεδάσεις. Αυτή όμως τα χρησιμοποίησε κατά τον πλέον καλλίτερο και αποδοτικώτερον τρόπον. Τα τοποθέτησε στην τράπεζα του ουρανού. Τα μοίρασε άλλα στην Εκκλησία, άλλα στους φτωχούς και άλλα σε ένα Παρθενώνα.
Σ' αυτόν τον Παρθενώνα πήγε και αυτή και έμεινε αρκετό καιρό. Μένανε σ΄αυτόν πολλές Χριστιανές κοπέλλες, που είχανε αφιερωθεί στο Θεό. Ζούσανε όλες μαζί ζωή μοναχική. Είχανε κοινό ταμείο και βάλανε σκοπό της ζωής τους να λατρεύουν το Θεό και να εργάζωνται τα καλά έργα, για να το βρή η ψυχή τους. Προσπαθούσαν να διαδώσουν το Ευαγγέλιο στις Εβραίες και στις ειδωλολάτρισσες. Αυτές τις πλησιάζανε με διάφορες αφορμές, τις κατηχούσαν σιγά-σιγά και τις κάνανε Χριστιανές.
Και απόστολος...
Η Παρασκευή, όμως, δεν αρκείτο μόνο σ' αυτή την εργασία. Ο ζήλος της ήταν πολύ μεγάλος. Μια ζωή, σκεπτόταν, είχε και έπρεπε αυτή τη ζωή να τη χρησιμοποιήση κατά τον καλλίτερο και άριστο τρόπο. Γι' αυτό έπειτα από μερικά χρόνια αποφάσισε να βγή φανερά και να κηρύξη δημόσια τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, χωρίς να λάβη υπ' όψιν της το μίσος των ειδωλολατρών και την έχθρα κατά των Χριστιανών. Ήτανε αποφασισμένη να μαρτυρήση για τον Χριστό της.
Έφυγε τότε από τη Ρώμη και περιώδευσε τις πόλεις και τα χωριά. κηρύττοντας τον Χριστόν. Εργαζότανε συνεχώς για την εξάπλωση της πίστεως της.
Αλλά το έργο αυτό ήτανε δυσκολώτατο, κοπιωδέστατο και κατ' εξοχήν επικίνδυνο, για την εποχή εκείνη. Αρκεί να σκεφθούμε, οτι οι γυναίκες την εποχή εκείνη έμεναν κλεισμένες στο γυναικωνίτη και δεν μπορούσε εύκολα μια γυναίκα να γυρίζη έξω.
Έπειτα εκεί που πήγαινε δεν εύρισκε Χριστιανικό περιβάλλον, όπως σήμερα, έστω και πλανεμένο. Αλλά είχε να κάνη παντού με ειδωλολάτρες που είχανε μεγάλη έχθρα εναντίον των Χριστιανών. Αφήνω τώρα τους κόπους της οδοιπορίας, τους κινδύνουςμ σωματικούς και ηθικούς, τους οποίους διατρέχει μια νέα κοπέλλα και ωραία, όπως αυτή, γυρίζοντας εδώ και 'κει. Και όμως η Παρασκευή τα αψήφισε όλα αυτά και ρίχτηκε με πάθος στον αγώνα για την αγάπη του Χριστού.
Με τέτοιους λοιπόν κινδύνους και με τέτοια αυτοθυσία, οι Χριστιανοί εκείνοι ερρίζωσαν και εγιγάντωσαν την Εκκλησία του Χριστού.
Η Παρασκευή μπόρεσε μ' αυτό τον τρόπο να φωτίση και να τραβήξη στην πίστι του Χριστού πολλούς να τους φέρη στην Εκκλησία. Έπιανε συζητήσεις με σοφούς και λογικούς ειδωλολάτρες, για ζητήματα φιλοσοφικά και θρησκευτικά. Με την εξυπνάδα της και με την ικανότητα της αλλά πάνω απ' όλα με την φώτισι του Χριστού τους απεστόμωνε.
Τα μαρτύρια
Τότε αυτοκράτωρας της Ρώμης ήταν ο Αντωνίνος, ο ευσεβης, που ήταν όμως ακόμη ειδωλολάτρης. Αυτός διαδέχθηκε τον Ανδιανόν το 138 μ.Χ. Σ' αυτόν, λοιπόν πήγαν μερικοί κακόψυχοι Ιουδαίοι και ανέφεραν την δράση της Παρασκευής. Οι Εβραίοι, εχθροί πάντοτε των Χριστιανών, βλέπανε με κακό μάτι το κήρυγμα και την εργασία της Αγίας Παρασκευής καθώς και το οτι πολλοί Ιουδαίοι και ειδωλολάτρες εγίνοντο Χριστιανοί. Αυτό τους εστοίχιζε πολύ.
Και γι' αυτό πήγαν στον Αντωνίνο και του είπαν:
"Πολυχρονεμένε μας Βασιλιά, όλοι εδώ υπακούουν στα προστάγματά του. Κάποια όμως γυναίκα που την λένε Παρακευή, κηρύττει τον Ιησού, το παιδί κάποιας Μαρίας. Αλλά αυτόν οι πατέρες μας τον σταύρωσαν σαν λαοπλάνον και αντίθετον. Και όμως αυτή η γυναίκα λέει στο λαό σου, οτι αυτός είναι ο μόνος αληθινός Θεός και οι Θεοί, που προσκυνάς εσύ, είναι ψεύτικοι."
Μόλις τα άκουσε αυτά ο Αντωνίνος, έγινε κατακόκκινος από τον θυμό του και αμέσως διέταξε να τη συλλάβουν και να την πάνε μπροστά του. Έτσι και έγινε. Μόλις όμως αντίκρυσε το κάλλος της τα έχασε. Γι' αυτό και άρχισε με γλυκόλογα να της λέγει:
- Άκουσε, Παρασκυεή! Εγώ με τη δύναμη των μεγάλων θεών σε θαυμάζω, για τα νειάτα σου και την ομορφιά σου. Γι' αυτό και σε συμβουλεύω να θυσιάσης στους θεούς, που σου έδωκαν αυτή την ωραιότητα. Και αν μεν με ακούσης και κάνης οτι σου λέγω εγώ, θα σε φορτώσω δώρα. Αν όμως δεν με ακούσης και σταθής με πείσμα στο θέλημα σου και αντίθετη στις διαταγές μου, μάθε οτι θα σε τιμωρήσω με φοβερά βασανιστήρια. Θα είναι δε τόσο σκληρά, που και να τα ακούση κανείς, θα τρομάξη.
Όταν άκουσε αυτά η Αγία, έκαμε τον σταυρό της και αποκρίθηκε:
- Μη νομίσης, Βασιλεύ, οτι με τις κολακείες σου και τις απειλές σου θα αρνηθώ εγώ ποτέ τον γλυκύτατον μου Ιησούν. Διότι δεν υπάρχει κανένα βάσανο και καμμιά τιμωρία, που να με χωρίση από την αγάπη Του.
Της φορούν πυρακτωμένη περικεφαλαία
Ο Βασιλιάς τότε άναψε από τον θυμό του:
- Πάρτε την, είπε στους στρατιώτες. Κάψτε μια σιδερένια περικεφαλαία, ώσπου να κοκκινίση και βάλτε την στο αγύριστο κεφάλι της.
Πράγματι! Της φόρεσαν στο κεφάλι της της κόκκινη από την φωτιά περικεφαλαία, αλλά ο Θεός που φύλαξε τους τρείς παίδες στην κάμινω και δεν κάηκαν καθόλου, αυτός και στην Αγία εθαυματούργισε. Η κατακόκκινη απο την φωτιά περικεφαλαία ήταν δροσερή, δροσερώτατη!
Μόλις όμως είδαν το θαύμα αυτό τα πλήθη των ειδωλολατρών, εθαύμασαν και πολλοί πίστεψαν στο Χριστό. Ο Αυτοκράτορας τότε πήγε να σκάση από το κακό του. Διέταξε αμέσως να συλλάβουν όλους αυτούς και να τους θανατώσουν. Και πράγματι! Άλλους από αυτούς τους αποκεφάλισαν, άλλους τους έγδαραν και άλλους τους έπνιξαν στον Τίβεριν ποταμό, που περνά μέσα από τη Ρώμη. Επίσης διέταξε και έβαλαν την Αγία στη φυλακή, μέχρις ότου σκεφθή σκληρότερο τρόπο να την βασανίση.
Στη φυλακή η Αγία παρακαλούσε τον Κύριο και έλεγε!
" Φύλαξε με, Κύριε, στην πίστι Σου την αληθινή και απάλλαξε με από τα σκάνδαλα του εχθρού, διότι προς σε γύρισα την ψυχή μου"
Κατά το μεσονύκριον όμως, να! φάνηκε σ' αυτή άγγελος Κυρίου, που είχε στα χέρια του ένα σταυρό φωτεινό, ένα καλάμι, ένα σπόγγο και ένα ακάνθινο στέφανο. Ήσαν αυτά τα όργανα του πάθους του Κυρίου. Την χαιρέτησε ο άγγελος και της είπε:
"Χαίρε, Παρασκευή αθλοφόρε Κυρίου. Μη φοβάσαι τα βάσανα των τυρράνων. Διότι ο Κύριος μας, που καταδέχτηκε, δια την σωτηρία του ανθρώπου να σταυρωθή και να δαρή και να του φορέσουν το ακάνθινο στεφάνι, Αυτός θα σε βοηθήση και θα σε γλιτώση από κάθε πειρασμό."
Αφού της είπε αυτά ο άγγελος, της έλυσε τα δεσμά και ανέβηκε στους ουρανούς. Η Αγία πήρε τότε θάρρος από τα λόγια αυτά του Αγγέλου και προσευχήθηκε ως το πρωί.
Της καίνε τις σάρκες
Το πρωί ο Βασιλεύς διέταξε να φέρουν την Αγία μπροστά του. Πήγαν λοιπόν οι στρατιώτες να τη φέρουν. Αλλά τι να δούν! την βρήκαν λυμένη από τα δεσμά. Όταν την πήγαν κοντά στο Βασιλέα, ο Αντωνίνος της είπε:
- Ε! Παρασκευή, έβαλες μυαλό έπειτα από τη χθεσινή τιμωρία ή επιμένεις ακόμη σ' αυτή τη βλακεία;
- Τι νομίζεις, του αποκρίθηκε η Αγία, ασεβέστατε τύραννε, πως με τέτοιες τιμωρίες θα μου σαλέψης τον ασάλευτο πύργο της ψυχής μου, την πίστι μου στο Χριστό; Ευκολώτερο είναι να μαλακώσης το σίδερο, παρά να μετατρέψης τη καλήν μου σκέψη. Και αν θέλης δοκίμασε τη δύναμη του Χριστού μου.
Η σταθερή αυτή απάντηση έκανε τον Αντωνίνο να αναψοκοκκινήση από το θυμό του. Διέταξε τους στρατιώτες να κρεμάσουν την Αγία από τα μαλλιά της κεφαλής της και με αναμμένες λαμπάδες να της καίνε τις μασχάλες και τα άλλα μέλη του σώματος της. Και όμως η Αγία ενώ πονούσε τρομερά από το φοβερό μαρτύριο, ελεεινολογούσε τον βασιλιά και ειρωνεύετο τους θεούς του.
Στο καζάνι με την πίσσα
Όταν είδε ο βασιλιάς, οτι δεν λύγιζε καθόλου τη γνώμη της, ούτε και από αυτό το βασανιστήριο, διέταξε να την βάλουν σε ένα μεγάλο καζάνι πίσσα και λάδι και να τα βράσουν. Τα βράσανε πολύ και ενω κόχλαζαν, ρίξανε μέσα την Αγία. Θαύμα μέγα όμως συνέβη τότε! Η Αγία στεκότανε μέσα στη μέση του μεγάλου καζανιού αβλαβής και χαιρότανε σαν να ήτανε μέσα σε δροσερό κήπο!
Ως εξής περιγράφει το γεγονός ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός:
" Λέγει ο Βασιλεύς στην Αγία·
- Σου δίνω τρείς μέρες προθεσμία αν δεν με υπακούσης θα σε θανατώσω.
Η Αγία του απαντά·
- Βασιλεύ, εκείνο που πρόκειται να κάνης σε τρείς μέρες κάντο τώρα, γιατί εγώ δεν αρνούμαι τον Χριστό μου.
Τότε προστάζει ο βασιλεύς και άναψαν μια μεγάλη πυρκαγιά και βάζουν ενα καζάνι γεμάτο πίσσαν και θειάφι και βράζει καλά. Βλέποντας η Αγία το καζάνι χαιρόταν, διότι έμελλε να αναχωρήση από τούτον τον ψεύτικο κόσμο, και να πάει σ' εκείνο τον αληθινό και αιώνιο. Προστάζει ο βασιλεύς να βάλουν την Αγίαν στο καζάνι, για να καή. Η Αγία έκαμε τον σταυρό της και μπήκε μέσα.
Περιμένει δυό τρείς ώρες ο Βασιλεύς και βλέπει, οτι δεν καίγεται η Αγία και της λέγει:
- Παρασκευή, γιατί δεν καίγεσαι;
- Διότι ο Χριστός μου εδρόσισε το νερό και δεν καίγομαι.
Λέγει ο Βασιλεύς:
- Ράντισε με και εμένα, για να δω αν καίει;
Πήρε η Αγία με τα δυό της χέρια και του έρριψε στο πρόσωπον και ευθύς (ώ του θαύματος!) ετυφλώθη και γδάρθηκε το πρόσωπον του.
Φωνάζει ο Βασιλεύς:
- Μέγας ο Θεός των Χριστιανών και σ' αυτόν πιστεύω και εγώ και έβγα να με βαφτίσης.
Εβγήκε η Αγία και τον εβάφτισε, του ξανάδωσε το φως των οφθαλμών του λέγοντας:
- Βασιλιά, σε απαλλάσει από την δεινή μάστιγα ο Θεός των Χριστιανών.
Αυτά λέγει ο Άγιος Κοσμάς.
Η δε Αγία έπειτα από αυτό έλαβε χάριν από τον Θεό και θεραπεύει τους πάσχοντας από τα μάτια. Όπως ο Άγιος Γεράσιμος είναι για τους δαιμονιζόμενους, ο Άγιος Αντίπας για τα δόντια, ο Άγιος Τρύφων για τα λαχανικά, Ο Άγιος Βησσαρίων για την πανούκλα, έτσι και η Αγία Παρασκευή για τα μάτια. Γι' αυτό άλλωστε τα τόσα θαύματα κάμνει σε τυφλούς, όπως θα δούμε πάρακάτω.
Ο Αντωνίνος με το θαύμα αυτό συνήλθε και αν πρωτήτερα συνέχιζε τον διωγμό κατά των Χριστιανών, αυτό το έκανε από πίεσι του ειδωλολατρικού κόσμου. Τώρα όμως κάποια ακτίνα φώτισε το νου του και έπαψε να διώκει τους Χριστιανούς, την δε αγία Παρασκευή την απήλλαξε τελείως από τα βασανιστήρια.
Μέσα στο θηριοτροφείο
Η αγία Παρασκευή πήγε κατόπιν σε άλλα μέρη και εκήρυττε το λόγον του Θεού. Άρχοντας σε ένα τόπο ήταν κάποιος Ασκληπιός, την συνέλαβε και πήγε πάλι στο δικαστήριο να λογοδοτήσει.
- Απο πού είσαι και ποιός είναι αυτός ο Θεός, ο καινούριος, που κηρύττεις; την ρώτησε.
Η Αγία, αφού έκαμε τον σταυρό της και επεκαλέσθη τον Ιησού, του αποκρίθηκε.
- Το από που είμαι δεν είναι ανάγκη να το μάθης, ούτε και ωφελεί τίποτε. Ο Θεός όμως, τον οποίον κηρύττω μάθε, πως δεν είναι νέος όπως λες, αλλά Θεός άναρχος και προαιώνιος. Αυτός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη και όλα σ' αυτά. Αυτός, δια την σωτηρία των ανθρώπων ήλθεν στη γη και έγινε άνθρωπος και σταυρώθηκε και ανελήφθηκε στον ουρανό, αλλά και πάλι θα έλθη να κρίνη τον κόσμο και να αποδώση στον κάθε ένα κατά τα έργα αυτού. Ε, λοιπόν, εγώ αυτόν κηρύττω και αυτόν ομολογώ, ως Θεόν αληθινό. Όσον αφορά τους δικούς σας θεούς αυτοί είναι ψεύτικοι. Δεν είναι θεοί.
Όταν άκουσε αυτά ο άρχοντας εκείνος ταράχθηκε πολύ και διέταξε να την πετάξουν σ' ενα θηριοτροφείο, που βρισκόταν έξω από την πόλη. Μέσα σ' αυτό φυλασσόταν ένας δράκωντας, ένας δηλαδή πελώριος δηλητιριώδης όφις ( φίδι) . Σ' αυτόν πετούσαν πολλούς κατάδικους.
Μόλις είδε την Αγία ο όφις, σφύριξε δυνατά και ήταν έτοιμος να την κτυπήση. Αλλά η Αγία έκαμε τον σταυρό της και ζήτησε να την βοηθήση ο Θεός. Και αμέσως ( ώ των θαυμασίων σου Χριστέ Βασιλεύ!! Πόσο μεγάλη είναι η χάρις των αγίων Σου) ο φοβερός εκείνος όφις στριφογύρισε και έσκασε. Κόπηκε στα δύο, σαν να τον έκοψε κανένα ξίφος! Πόση πράγματι είναι η δύναμις του σταυρού!! Μόλις είδαν το θαύμα ο βασιλεύς και οι άλλοι εβαπτίσθηκαν στο όνομα της αγίας και ζωοποιού Τριάδος.
Κοντά στη Θεσσαλονίκη
Η Αγία πήγε κατόπιν σε άλλες χώρες και πόλεις και κήρυττε τον Χριστό. Πήγε και στην Ελλάδα. Έφθασε στην ωραία κοιλάδα των Τεμπών. Εκεί την συνέλαβαν οι ειδωλολάτρες. Στην τοποθεσία που την συνέλαβαν υπάρχει Ναός της Αγίας Παρασκευής. Από τα Τέμπη την πήγανε κατόπιν σε μια άλλη πόλι, κοντά στη Θεσσαλονίκη.
Εκεί ο άρχοντας ήταν ο Ταράσιος. Ο Ταράσιος την εκάλεσε στο κριτήριο του.
- Ποιός πονηρός δαίμονας, της είπε, σε έφερε εδώ και σε έβαλε να βρίζης τους μεγάλους θεούς και να κηρύττης έναν άγνωστο Θεό, που είναι χθεσινός και προχθεσινός; Αυτός γεννήθηκε πρίν 150 χρόνια, στις μέρες του Καίσαρα Αύγουστου και τον σταύρωσαν οι Ιουδαίοι σαν κακούργον και αντίθεον.
- Κανείς πονηρός δαίμονας, του απαντά, δεν με έστειλε εδώ να κηρύξω την αλήθεια. Ο Χριστός ο αληθινός Θεός με έστειλε. Αυτός που είναι ο άναρχος και έγινε άνθρωπος με σάρκα για μας. Αυτόν εγω κηρύττω ως Θεόν προαιώνιον! Αυτόν ομολογώ ως Θεόν αληθινόν και άνθρωπον τέλειον. Όσον αφορά δε τα είδωλα σας και τους θεούς σας, που είναι κουφά και αναίσθητα, εγώ τα περιφρονώ και τα ποδοπατώ, γιατί δεν είναι τίποτε.
Μαρτύρια μέχρι την έξοδο της ψυχής της
Σαν άκουσε αυτά ο Ταράσιος, ταράχθηκε σύγκορμος και διέταξε τους στρατιώτες του αμέσως να βράσουν σ' ενα μεγάλο καζάνι λάδι, πίσσα και μολύβι και μετά να ρίξουν μέσα την Αγία.
Ο Θεός όμως, και πάλι έκαμε το θαύμα του. Όπως έστειλε άλλοτε τον άγγελο του και εδρόσισε την κάμινο της Βαβυλώνος, που είχαν ρίξει μέσα τους Τρείς Παίδας, έτσι και τώρα έστειλε τον άγγελο Του, ο οποίος έσβυσε την φωτιά τελείως, το δε μολύβι, την πίσσα και το λάδι, που κόχλαζαν τα έκανε ψυχρότερα και από το κρύο νερό. Μόλις είδαν αυτό το θαύμα πολλοί ειδωλολάτρες, βάλανε θεογνωσία και πίστεψαν στο Χριστό. Ο δυστυχής όμως Ταράσιος, αντί να πιστεύση κι αυτός, αγρίεψε περισσότερο. Νόμισε πως η Αγία ήταν καμμιά μάγισσα και είπε στους στρατιώτες του:
- Πιάστε αυτή τη μιαρή, που βρίζει τους θεούς μας και τεντώστε καταγής από τα τέσσερα (χέρια και πόδια) και κατόπιν μαστιγώστε την με βούνεβρα αλύπητα, ώσπου να αναγκασθή να θυσιάση στους θεούς μας, ή να αποθάνη.
Οι στρατιώτες εξετέλεσαν την διαταγή αμέσως. Εδώ η Αγία έδειξε όλη της την καρτερία. Νόμιζε κανένας, οτι χτυπούσαν άλλον κι όχι αυτήν!! Διότι αυτή ήταν όλο χαρούμενη και ευφραινόμενη!! Δυό και τρείς φορές άλλαξαν οι στρατιώτες και όμως, η Αγία δεν άλλαξε γνώμη.
Όταν είδε την τόση υπομονή της ο μιαρός εκείνος άρχοντας, ντράπηκε το πλήθος, επειδή δεν μπόρεσε να δαμάση μια αδύνατη γυναίκα. Γι' αυτό διέταξε τους στρατιώτες να την ρίξουν ξανά φυλακή και να την καρφώσουν από τα τέσσερα. Εκεί, αφού της βάλουν μια μεγάλη πλάκα στα στήθη, να την αφήσουν έτσι, μέχρις ότου σκεφθή τι άλλο πιό φρικτό βασανιστήριο μπορεί να της κάνη, ώσπου να την τελειώση.
Τη νύκτα όμως, εκείνη, φάνηκε ο Χριστός με πλήθος αγγέλων και της είπε:
"Χαίρε Παρασκευή καλλιπάρθενε. Θάρρος! Μη δειλιάσης στα βάσανα, γιατί η χάρις Μου θα είναι μαζί σου. Λίγο ακόμη να υπομείνης και θα έλθης να βασιλεύης μαζί μου αιώνια". Συγχρόνως ο Χριστός της γιάτρεψε τις πληγές, της έλυσε τα δεσμά και ανελήφθη.
Την άλλη μέρα ο άρχοντας έστειλε στρατιώτες και την έφεραν μπροστά του. Όταν την είδε χωρίς καμμιά πληγή, αλλά τελείως υγιή, της είπε:
- Ω γυναίκα, βλέπεις πως σε αγαπούν οι μεγάλοι Θεοί και σε γιατρέψανε; Λυπήθηκαν την ωραιότητα σου και δεν έπρεπε να μείνη επάνω σου καμμιά ασχήμια. Μη, λοιπόν, τους δείξης αχαριστία. Αλλά έλα κοντά μας στο ναό, να τους προσκυνήσης και να λάβης και από μένα πολλά δώρα.
- Δεν με γιατρέψαν οι θεοί σου, τύραννε, τους είπε, αλλά ο Χριστός μου, ο αληθινός Θεός, που Τον πιστεύω και Τον λατρεύω και ο Οποίος με επισκεύθηκε τη νύκτα στη φυλακή. Επειδή όμως, θέλεις να πάμε στο ναό, ας οάμε και να δούμε ποιούς θεούς θέλεις να προσκυνήσω.
Χάρηκε τότε σαν άκουσε αυτά ο Ταράσιος. Νόμισε, πως νίκησε ο ανόητος. Ξεκίνησαν, λοιπόν, οι επιτελείς, οι επίσημοι και ο λαός να πάνε στο ναό των ειδώλων, από την χαράτους οι ειδωλολάτρες πολυχρονούσαν τον Ταράσιον. Μπήκαν κατόπιν στον ναόν και περίμεναν να δούνε τι θα κάνη η Αγία.
Η Αγία μπήκε και στάθηκε μπροστά στο άγαλμα του Απόλλωνος, σήκωσε απειλητικά το χέρι της και του λέγει:
- Θέλεις, εσύ άψυχο είδωλο, να πάρης σαν Θεός από εμένα θυσία;
Τότε το δαιμόνιο, που κατοικούσε στο άγαλμα φώναξε με μεγάλη φωνή, που την άκουσαν όλοι.
- Δεν είναι Θεός εγώ, ούτε κανένας άλλος από εμάς είναι. Μόνον αυτός, που κηρύττεις εσύ είναι Θεός αληθινός. Εμείς είμασταν βέβαια άγγελοι, αλλά για την υπερηφάνεια μας γίναμε διάβολοι και εξαπατούμε τους ανθρώπους και μας προσκυνούν για Θεούς.
- Γιατί, τότε, του είπε η Αγία, στέκεστε εδώ μέσα, όπου είμαι και 'γω η δούλη του αληθινού Θεού; Γκρεμισθήτε, τους είπε.
Αμέσως τότε γκρεμίστηκαν όλα τα αγάλματα από τη θέσι τους και έγιναν συντρίμμια. Ακούσθηκαν από τα αγάλματα του ναού θρήνος πολύς και σύγχυσις και βουή μεγάλη. Τότε θυμώσανε οι ειδωλολάτρες ιερείς, αρπάξανε την Αγία και σέρνοντας και δέρνοντας αυτήν την έφεραν μπροστά στον Ταράσιο και φωνάζανε δυνατά:
"Φόνεψε την κακούργα, προτού γκρεμίση και εσένα και τον ναό μας."
Ο Ταράσιος είδε τότε, πως δεν μπορούσε να κάνη τίποτε με φοβέρες και μαρτύρια. Γι' αυτό έβγαλε την θανατική της απόφαση:
" Την Παρασκευή που ύβρισε τους θεούς, η οποία κατεφρόνησε την εξουσία μας, κηρύττει δε τον πλάνον Χριστόν, σαν αληθινό Θεόν, προστάζω να της κόψετε την μιαράν κεφαλήν"
Μετά την διαταγή οι στρατιώτες παρέλαβαν την Αγία και την οδήγησαν έξω από την πόλη, για να την αποκεφαλίσουν.
Όταν φθάσανε στον τόπο της εκτελέσεως, τους ζήτησε η Αγία λίγο χρόνο να προσευχηθή. Πράγματι, την άφησαν. Και αφού σήκωσε τα χέρια της στον ουρανό και τον νου της στο Θεό, είπε:
" Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ και Λόγε του αθανάτου Πατρός, ο Οποίος για την ιδική μας σωτηρία ήλθες από τον ουρανό στη γη, σ' ευχαριστώ, διότι με αξίωσες να υπομείνω βάσανα και τιμωρίες για το Άγιον Όνομα Σου.
Σε δοξολογώ, διότι αξιώθηκα, να μιμηθώ το πάθος Σου. Σε υμνολογώ, διότι με δυνάμωσες να μαρτυρήσω, δια την αγάπη Σου. Τώρα αξίωσε με και της Βασιλείας Σου. Παράλαβε και την ταπεινή μου ψυχή και ανάπαυσε την μαζί με τις φρόνιμες Σου παρθένες. Διότι, με το να περιμένω την μεγάλη Σου δόξα, υπέμεινα τις τιμωρίες και τα βάσανα. Με το να ελπίζω στην ανταμοιβή Σου, θα λάβω τώρα και τον θάνατο. Γι' αυτό κατάταξε με στον χορό των Αγίων Σου μαρτύρων. Μνήσθητι, Κύριε, και όλων, όσοι επικαλούνται το όνομα Σου, σε καιρόν θλίψεως δι' εμού, οτι ευλογητός είσαι στους αιώνες. Αμήν".
Μετά την προσευχή της με χαρά η Αγία έσκυψε τον αυχένα και οι στρατιώτες έκοψαν με ξίφος την αγία της κεφαλή. Και έτσι η αγία και πάναγνος ψυχή της απήλθε στις αιώνιες μονές, στην ατέλειωτη χαρά, στην Βασιλεία των Ουρανών.
Το άγιο λείψανο της το παρέλαβαν μερικοί Χριστιανοί, που παρακολουθούσαν το μαρτύριο της, κρυφά όμως, επειδή φοβόντουσαν τους Ιουδαίους και τους ειδωλολάτρες. Το άλειψαν με αρώματα και το τοποθέτησαν σε επίσημο τάφον. Στον τάφον της γίνονταν άπειρα θαύματα. Πολλοί ασθενείς έρχονταν και, μόνο που έπιαναν χώμα από τον τάφο της, θεραπεύονταν. Κουτσοί περπατούσαν, δαιμονισμένοι ελευθερώθηκαν, πολλές στείρες γυναίκες ετεκνογόνησαν. Προ πάντων όμως, πολλοί τυφλοί ανέβλεψαν.
Στο μέρος εκείνο υπάρχει σήμερα Ναός και Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Τρέχει δε πολύς κόσμος στις 26 Ιουλίου, στη γιορτή της. Γίνονται πολλά θαύματα.
Πρέπει δε να σημειωθή, ότι όχι μόνο στον τάφο της αλλά και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γής, κατά τα 1800 χρόνια που πέρασαν μέχρι σήμερα, έχουν γίνει αναρίθμητα θαύματα. Αν ήθελε να τα μετρήση κάποιος, θα ήτανε σαν να ήθελε να μετρήση τα άστρα του ουρανού και την άμμο της θάλασσας.
Και όχι μόνο τον παλαιό καιρό θαυματουργούσε η Αγία, αλλά και σήμερα. Όποιος την επικαλεσθή με πίστη, τον βοηθάει σε κάθε ψυχοφελές αίτημα του.
(απολυτίκιον)
Την σπουδήν σου τη κλήσει κατάλληλον,
εργασαμένη φερώνυμε, την ομώνυμον σου πίστιν εις κατοικίαν κεκλήρωσαι,
Παρασκευή αθληφόρε,
όθεν προχέεις ιάματα,
και πρεσβεύεις υπέρ των ψυχών υμών
Χαραλάμπους Δ. Βασιλοπούλου
Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΑΘΗΝΑΙ 1997
Η καλλιπάρθενος αυτή νύμφη του Χριστού Παρασκευή γεννήθικε στα περίχωρα της Ρώμης. Αυτοκράτορας τότε ήταν ο Ανδριανός και μετά από αυτόν ο Αντωνίνος. Γεννήθικε περίπου το 117 μ.Χ. από Έλληνες γονείς.
Ο πατέρας της ονομαζότανε Αγάθων και η μητέρα της Πολιτεία. Ήτανε πλούσιοι αλλά και πολύ ευσεβείς και ακριβείς Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Είχανε πολλές αρετές και μεγάλες καλωσύνες και κάνανε ελεημοσύνες. Ήταν και οι δυό τους
Θεοφοβούμενοι και φυλάγανε όλες τις εντολές του Θεού. Αγαπούσαν τον Θεό, αγαπούσαν και τους ανθρώπους. Γι' αυτό είχανε στην καρδιά τους την πιό μεγάλη χαρά. Τους την έδινε η άμεμπτη και ήσυχη συνείδηση τους.
Είχαν όμως και μια μεγάλη λύπη. Δεν είχαν δυστυχώς κανένα παιδί. Πόσο μεγάλη είναι αυτή η θλίψη την ξέρουν και την καταλαβαίνουν μόνο εκείνα τα ανδρόγυνα που είναι στείρα και άτεκνα. Γι' αυτό παρακαλούσαν και οι δυό τους το Θεό, να τους χαρίση ένα τέκνο και να το αφιερώσουνε στο Χριστό.
Πράγματι ο Θεός άκουσε τη δέηση τους και η Πολιτεία γέννησε την Αγία. Ήταν μέρα Παρασκευή, που την γέννησε και γι' αυτό όταν την βαφτίσανε, την ονόμασαν Παρασκευή.
Είχαν όμως, όπως είπαμε, υποσχεθή στο Θεό να την αναθρέψουν χριστιανικά και να την κάνουν καλή Χριστιανή. Και πράγματι! Το τάμα τους αυτό το ξεπλήρωσαν και με το παραπάνω. Την ανέθρεψαν " εν παιδία και νουθεσία Κυρίου".
Αλλά και η Παρασκευή εξ' άλλου ήτανε προικισμένη με πολύ κάλλος και ωραιότητα και αφ' εταίρου με μεγάλη εξυπνάδα. Έδειχνε από πολύ μικρή ζήλο στη Θρησκεία. Όταν ήτανε μικρή - μικρή ήτανε πολύ φρόνιμη. Δεν έπαιζε ποτέ αυτή άτακτα και δεν είχε στο νου της στα παιγνίδια. Όσο μάλιστα μεγάλωνε, τόσο γινότανε και σοβαρώτερη. Μωρολογίες, κακολογίες και χαχανητά δεν ακουγότανε ποτέ από το στόμα της. Τόσος δε ήταν ο ζήλος της στα Θρησκευτικά, ώστε ποτέ δεν έλειπε από το στόμα της η προσευχή και η υμνωδία. Αυτή ποτέ δεν έλειπε από την Εκκλησία. Και ποτέ δεν την έβλεπε κανείς, χωρίς να έχη στα χέρια της το Ευαγγέλιο ή άλλο θρησκευτικό βιβλίο. Ξενυχτούσε τη νύχτα μελετώντας τα θεία λόγια. Εύρισκε πάντοτε ευκαιρία σε κάθε συναναστροφή της να συζητή για θρησκευτικά ζητήματα. Και να δυναμώνει στη πίστη τις ασθενέστερες γυναίκες και παρθένες.
Αγαπούσε η Παρασκευή, όπως η υπεραγία Θεοτόκος, την παρθενία. Είχε νιώσει αυτή καλά, πόση αξία έχει η αγνότης και πόσο αρέσει στο Θεό. Γι' αυτό πρόσεχε αυτό της τον θησαυρό. Πρόσεχε τα μάτια της να μην περιεργάζωνται πρόσωπα ανδρών, διότι " εκ του οράν τίκεται το εράν ". Και τα μάτια είναι ο δρόμος του έρωτος. Από τα μάτια μπαίνει, σαν από παράθυρα, ο ψυχικός θάνατος " Ανέβη δια θυρίδων ο θάνατος " λέγει ο Προφήτης.
Πόσον ωραία περιγράφει την διαγωγή της ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός:
"Η Αγία Παρασκευή, μεταχειριζόταν σαν φτιασίδια τα δάκρυα, ενθυμούμενη τις αμαρτίας της, σαν σκουλαρίκια της είχε τα αυτιά της ανοικτά για να ακούει τις Άγιες Γραφές. Σαν κορδόνι είχε τις πολλές νηστείες, που έκαναν τον λαιμό της, και έλαμπε σαν τον ήλιο. Σαν δακτυλίδια τους κόμπους των δακτύλων της. Από τις πολλές μετάνοιες που έκανε. Σαν ζώνη χρυσαφένια την παρθενίαν, που εφύλαξε σ' όλη της την ζωή. Σαν φόρεμα την ντροπήν, που είχε στον εαυτό της και τον φόβο του Θεού, που την σκέπαζε.
Έτσι στολιζόταν η Αγία. Αν ίσως και είναι κανένα κορίτσι που θέλει να στολίζεται, ας σκευθή τι έκανε η Αγία, να κάμνη και εκείνη, αν θέλη να σωθή.
Έτσι αδελφοί μου, η αγία Παρασκευή έμαθε γράμματα και έγινε σοφώτατη και για την καθαρότητα της την αξίωσε ο Θεός και έκαμνε και θαύματα. Ιάτρευε τυφλούς, κωφούς και ανέστησε νεκρούς".
Η αρετή της έκαμνε εντύπωση και πολλοί απο τους επίσημους και των αρχώντων θέλησαν να την πάρουν σαν νύμφη στα παιδιά τους. Το ήθελαν αυτό και για τα πλούτη της και για την ομορφιά της, αλλά περισσότερο για την αρετή και την σωφροσύνη της. Αυτή όμως αγαπούσε την παρθενία και ήθελε να μείνη καθαρή και αμόλυντη νύμφη του Χριστού. Γι' αυτό και δεν ήθελε να ακούση περί γάμου και παντρειάς. Αλλά και οι γονείς της, που έβλεπαν την απόφαση της ν' αφιερωθή στο Χριστό, ευχαριστούσαν τον Θεό που τους χάρισε τέτοιο ευλογημένο τέκνο.
Όταν η Παρασκευή ήταν είκοσι χρονών, απέθαναν οι γονείς της, και έτσι έμεινε ορφανή. Έμεινε όμως και με πολλά πλούτη στα χέρια της. Αν ήταν καμμιά άλλη στη θέση της θα τα χρησιμοποιούσε για φορέματα και για στολίδια, για λούσια, για ταξείδια και για φαγοπότια και διασκεδάσεις. Αυτή όμως τα χρησιμοποίησε κατά τον πλέον καλλίτερο και αποδοτικώτερον τρόπον. Τα τοποθέτησε στην τράπεζα του ουρανού. Τα μοίρασε άλλα στην Εκκλησία, άλλα στους φτωχούς και άλλα σε ένα Παρθενώνα.
Σ' αυτόν τον Παρθενώνα πήγε και αυτή και έμεινε αρκετό καιρό. Μένανε σ΄αυτόν πολλές Χριστιανές κοπέλλες, που είχανε αφιερωθεί στο Θεό. Ζούσανε όλες μαζί ζωή μοναχική. Είχανε κοινό ταμείο και βάλανε σκοπό της ζωής τους να λατρεύουν το Θεό και να εργάζωνται τα καλά έργα, για να το βρή η ψυχή τους. Προσπαθούσαν να διαδώσουν το Ευαγγέλιο στις Εβραίες και στις ειδωλολάτρισσες. Αυτές τις πλησιάζανε με διάφορες αφορμές, τις κατηχούσαν σιγά-σιγά και τις κάνανε Χριστιανές.
Και απόστολος...
Η Παρασκευή, όμως, δεν αρκείτο μόνο σ' αυτή την εργασία. Ο ζήλος της ήταν πολύ μεγάλος. Μια ζωή, σκεπτόταν, είχε και έπρεπε αυτή τη ζωή να τη χρησιμοποιήση κατά τον καλλίτερο και άριστο τρόπο. Γι' αυτό έπειτα από μερικά χρόνια αποφάσισε να βγή φανερά και να κηρύξη δημόσια τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, χωρίς να λάβη υπ' όψιν της το μίσος των ειδωλολατρών και την έχθρα κατά των Χριστιανών. Ήτανε αποφασισμένη να μαρτυρήση για τον Χριστό της.
Έφυγε τότε από τη Ρώμη και περιώδευσε τις πόλεις και τα χωριά. κηρύττοντας τον Χριστόν. Εργαζότανε συνεχώς για την εξάπλωση της πίστεως της.
Αλλά το έργο αυτό ήτανε δυσκολώτατο, κοπιωδέστατο και κατ' εξοχήν επικίνδυνο, για την εποχή εκείνη. Αρκεί να σκεφθούμε, οτι οι γυναίκες την εποχή εκείνη έμεναν κλεισμένες στο γυναικωνίτη και δεν μπορούσε εύκολα μια γυναίκα να γυρίζη έξω.
Έπειτα εκεί που πήγαινε δεν εύρισκε Χριστιανικό περιβάλλον, όπως σήμερα, έστω και πλανεμένο. Αλλά είχε να κάνη παντού με ειδωλολάτρες που είχανε μεγάλη έχθρα εναντίον των Χριστιανών. Αφήνω τώρα τους κόπους της οδοιπορίας, τους κινδύνουςμ σωματικούς και ηθικούς, τους οποίους διατρέχει μια νέα κοπέλλα και ωραία, όπως αυτή, γυρίζοντας εδώ και 'κει. Και όμως η Παρασκευή τα αψήφισε όλα αυτά και ρίχτηκε με πάθος στον αγώνα για την αγάπη του Χριστού.
Με τέτοιους λοιπόν κινδύνους και με τέτοια αυτοθυσία, οι Χριστιανοί εκείνοι ερρίζωσαν και εγιγάντωσαν την Εκκλησία του Χριστού.
Η Παρασκευή μπόρεσε μ' αυτό τον τρόπο να φωτίση και να τραβήξη στην πίστι του Χριστού πολλούς να τους φέρη στην Εκκλησία. Έπιανε συζητήσεις με σοφούς και λογικούς ειδωλολάτρες, για ζητήματα φιλοσοφικά και θρησκευτικά. Με την εξυπνάδα της και με την ικανότητα της αλλά πάνω απ' όλα με την φώτισι του Χριστού τους απεστόμωνε.
Τα μαρτύρια
Τότε αυτοκράτωρας της Ρώμης ήταν ο Αντωνίνος, ο ευσεβης, που ήταν όμως ακόμη ειδωλολάτρης. Αυτός διαδέχθηκε τον Ανδιανόν το 138 μ.Χ. Σ' αυτόν, λοιπόν πήγαν μερικοί κακόψυχοι Ιουδαίοι και ανέφεραν την δράση της Παρασκευής. Οι Εβραίοι, εχθροί πάντοτε των Χριστιανών, βλέπανε με κακό μάτι το κήρυγμα και την εργασία της Αγίας Παρασκευής καθώς και το οτι πολλοί Ιουδαίοι και ειδωλολάτρες εγίνοντο Χριστιανοί. Αυτό τους εστοίχιζε πολύ.
Και γι' αυτό πήγαν στον Αντωνίνο και του είπαν:
"Πολυχρονεμένε μας Βασιλιά, όλοι εδώ υπακούουν στα προστάγματά του. Κάποια όμως γυναίκα που την λένε Παρακευή, κηρύττει τον Ιησού, το παιδί κάποιας Μαρίας. Αλλά αυτόν οι πατέρες μας τον σταύρωσαν σαν λαοπλάνον και αντίθετον. Και όμως αυτή η γυναίκα λέει στο λαό σου, οτι αυτός είναι ο μόνος αληθινός Θεός και οι Θεοί, που προσκυνάς εσύ, είναι ψεύτικοι."
Μόλις τα άκουσε αυτά ο Αντωνίνος, έγινε κατακόκκινος από τον θυμό του και αμέσως διέταξε να τη συλλάβουν και να την πάνε μπροστά του. Έτσι και έγινε. Μόλις όμως αντίκρυσε το κάλλος της τα έχασε. Γι' αυτό και άρχισε με γλυκόλογα να της λέγει:
- Άκουσε, Παρασκυεή! Εγώ με τη δύναμη των μεγάλων θεών σε θαυμάζω, για τα νειάτα σου και την ομορφιά σου. Γι' αυτό και σε συμβουλεύω να θυσιάσης στους θεούς, που σου έδωκαν αυτή την ωραιότητα. Και αν μεν με ακούσης και κάνης οτι σου λέγω εγώ, θα σε φορτώσω δώρα. Αν όμως δεν με ακούσης και σταθής με πείσμα στο θέλημα σου και αντίθετη στις διαταγές μου, μάθε οτι θα σε τιμωρήσω με φοβερά βασανιστήρια. Θα είναι δε τόσο σκληρά, που και να τα ακούση κανείς, θα τρομάξη.
Όταν άκουσε αυτά η Αγία, έκαμε τον σταυρό της και αποκρίθηκε:
- Μη νομίσης, Βασιλεύ, οτι με τις κολακείες σου και τις απειλές σου θα αρνηθώ εγώ ποτέ τον γλυκύτατον μου Ιησούν. Διότι δεν υπάρχει κανένα βάσανο και καμμιά τιμωρία, που να με χωρίση από την αγάπη Του.
Της φορούν πυρακτωμένη περικεφαλαία
Ο Βασιλιάς τότε άναψε από τον θυμό του:
- Πάρτε την, είπε στους στρατιώτες. Κάψτε μια σιδερένια περικεφαλαία, ώσπου να κοκκινίση και βάλτε την στο αγύριστο κεφάλι της.
Πράγματι! Της φόρεσαν στο κεφάλι της της κόκκινη από την φωτιά περικεφαλαία, αλλά ο Θεός που φύλαξε τους τρείς παίδες στην κάμινω και δεν κάηκαν καθόλου, αυτός και στην Αγία εθαυματούργισε. Η κατακόκκινη απο την φωτιά περικεφαλαία ήταν δροσερή, δροσερώτατη!
Μόλις όμως είδαν το θαύμα αυτό τα πλήθη των ειδωλολατρών, εθαύμασαν και πολλοί πίστεψαν στο Χριστό. Ο Αυτοκράτορας τότε πήγε να σκάση από το κακό του. Διέταξε αμέσως να συλλάβουν όλους αυτούς και να τους θανατώσουν. Και πράγματι! Άλλους από αυτούς τους αποκεφάλισαν, άλλους τους έγδαραν και άλλους τους έπνιξαν στον Τίβεριν ποταμό, που περνά μέσα από τη Ρώμη. Επίσης διέταξε και έβαλαν την Αγία στη φυλακή, μέχρις ότου σκεφθή σκληρότερο τρόπο να την βασανίση.
Στη φυλακή η Αγία παρακαλούσε τον Κύριο και έλεγε!
" Φύλαξε με, Κύριε, στην πίστι Σου την αληθινή και απάλλαξε με από τα σκάνδαλα του εχθρού, διότι προς σε γύρισα την ψυχή μου"
Κατά το μεσονύκριον όμως, να! φάνηκε σ' αυτή άγγελος Κυρίου, που είχε στα χέρια του ένα σταυρό φωτεινό, ένα καλάμι, ένα σπόγγο και ένα ακάνθινο στέφανο. Ήσαν αυτά τα όργανα του πάθους του Κυρίου. Την χαιρέτησε ο άγγελος και της είπε:
"Χαίρε, Παρασκευή αθλοφόρε Κυρίου. Μη φοβάσαι τα βάσανα των τυρράνων. Διότι ο Κύριος μας, που καταδέχτηκε, δια την σωτηρία του ανθρώπου να σταυρωθή και να δαρή και να του φορέσουν το ακάνθινο στεφάνι, Αυτός θα σε βοηθήση και θα σε γλιτώση από κάθε πειρασμό."
Αφού της είπε αυτά ο άγγελος, της έλυσε τα δεσμά και ανέβηκε στους ουρανούς. Η Αγία πήρε τότε θάρρος από τα λόγια αυτά του Αγγέλου και προσευχήθηκε ως το πρωί.
Της καίνε τις σάρκες
Το πρωί ο Βασιλεύς διέταξε να φέρουν την Αγία μπροστά του. Πήγαν λοιπόν οι στρατιώτες να τη φέρουν. Αλλά τι να δούν! την βρήκαν λυμένη από τα δεσμά. Όταν την πήγαν κοντά στο Βασιλέα, ο Αντωνίνος της είπε:
- Ε! Παρασκευή, έβαλες μυαλό έπειτα από τη χθεσινή τιμωρία ή επιμένεις ακόμη σ' αυτή τη βλακεία;
- Τι νομίζεις, του αποκρίθηκε η Αγία, ασεβέστατε τύραννε, πως με τέτοιες τιμωρίες θα μου σαλέψης τον ασάλευτο πύργο της ψυχής μου, την πίστι μου στο Χριστό; Ευκολώτερο είναι να μαλακώσης το σίδερο, παρά να μετατρέψης τη καλήν μου σκέψη. Και αν θέλης δοκίμασε τη δύναμη του Χριστού μου.
Η σταθερή αυτή απάντηση έκανε τον Αντωνίνο να αναψοκοκκινήση από το θυμό του. Διέταξε τους στρατιώτες να κρεμάσουν την Αγία από τα μαλλιά της κεφαλής της και με αναμμένες λαμπάδες να της καίνε τις μασχάλες και τα άλλα μέλη του σώματος της. Και όμως η Αγία ενώ πονούσε τρομερά από το φοβερό μαρτύριο, ελεεινολογούσε τον βασιλιά και ειρωνεύετο τους θεούς του.
Στο καζάνι με την πίσσα
Όταν είδε ο βασιλιάς, οτι δεν λύγιζε καθόλου τη γνώμη της, ούτε και από αυτό το βασανιστήριο, διέταξε να την βάλουν σε ένα μεγάλο καζάνι πίσσα και λάδι και να τα βράσουν. Τα βράσανε πολύ και ενω κόχλαζαν, ρίξανε μέσα την Αγία. Θαύμα μέγα όμως συνέβη τότε! Η Αγία στεκότανε μέσα στη μέση του μεγάλου καζανιού αβλαβής και χαιρότανε σαν να ήτανε μέσα σε δροσερό κήπο!
Ως εξής περιγράφει το γεγονός ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός:
" Λέγει ο Βασιλεύς στην Αγία·
- Σου δίνω τρείς μέρες προθεσμία αν δεν με υπακούσης θα σε θανατώσω.
Η Αγία του απαντά·
- Βασιλεύ, εκείνο που πρόκειται να κάνης σε τρείς μέρες κάντο τώρα, γιατί εγώ δεν αρνούμαι τον Χριστό μου.
Τότε προστάζει ο βασιλεύς και άναψαν μια μεγάλη πυρκαγιά και βάζουν ενα καζάνι γεμάτο πίσσαν και θειάφι και βράζει καλά. Βλέποντας η Αγία το καζάνι χαιρόταν, διότι έμελλε να αναχωρήση από τούτον τον ψεύτικο κόσμο, και να πάει σ' εκείνο τον αληθινό και αιώνιο. Προστάζει ο βασιλεύς να βάλουν την Αγίαν στο καζάνι, για να καή. Η Αγία έκαμε τον σταυρό της και μπήκε μέσα.
Περιμένει δυό τρείς ώρες ο Βασιλεύς και βλέπει, οτι δεν καίγεται η Αγία και της λέγει:
- Παρασκευή, γιατί δεν καίγεσαι;
- Διότι ο Χριστός μου εδρόσισε το νερό και δεν καίγομαι.
Λέγει ο Βασιλεύς:
- Ράντισε με και εμένα, για να δω αν καίει;
Πήρε η Αγία με τα δυό της χέρια και του έρριψε στο πρόσωπον και ευθύς (ώ του θαύματος!) ετυφλώθη και γδάρθηκε το πρόσωπον του.
Φωνάζει ο Βασιλεύς:
- Μέγας ο Θεός των Χριστιανών και σ' αυτόν πιστεύω και εγώ και έβγα να με βαφτίσης.
Εβγήκε η Αγία και τον εβάφτισε, του ξανάδωσε το φως των οφθαλμών του λέγοντας:
- Βασιλιά, σε απαλλάσει από την δεινή μάστιγα ο Θεός των Χριστιανών.
Αυτά λέγει ο Άγιος Κοσμάς.
Η δε Αγία έπειτα από αυτό έλαβε χάριν από τον Θεό και θεραπεύει τους πάσχοντας από τα μάτια. Όπως ο Άγιος Γεράσιμος είναι για τους δαιμονιζόμενους, ο Άγιος Αντίπας για τα δόντια, ο Άγιος Τρύφων για τα λαχανικά, Ο Άγιος Βησσαρίων για την πανούκλα, έτσι και η Αγία Παρασκευή για τα μάτια. Γι' αυτό άλλωστε τα τόσα θαύματα κάμνει σε τυφλούς, όπως θα δούμε πάρακάτω.
Ο Αντωνίνος με το θαύμα αυτό συνήλθε και αν πρωτήτερα συνέχιζε τον διωγμό κατά των Χριστιανών, αυτό το έκανε από πίεσι του ειδωλολατρικού κόσμου. Τώρα όμως κάποια ακτίνα φώτισε το νου του και έπαψε να διώκει τους Χριστιανούς, την δε αγία Παρασκευή την απήλλαξε τελείως από τα βασανιστήρια.
Μέσα στο θηριοτροφείο
Η αγία Παρασκευή πήγε κατόπιν σε άλλα μέρη και εκήρυττε το λόγον του Θεού. Άρχοντας σε ένα τόπο ήταν κάποιος Ασκληπιός, την συνέλαβε και πήγε πάλι στο δικαστήριο να λογοδοτήσει.
- Απο πού είσαι και ποιός είναι αυτός ο Θεός, ο καινούριος, που κηρύττεις; την ρώτησε.
Η Αγία, αφού έκαμε τον σταυρό της και επεκαλέσθη τον Ιησού, του αποκρίθηκε.
- Το από που είμαι δεν είναι ανάγκη να το μάθης, ούτε και ωφελεί τίποτε. Ο Θεός όμως, τον οποίον κηρύττω μάθε, πως δεν είναι νέος όπως λες, αλλά Θεός άναρχος και προαιώνιος. Αυτός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη και όλα σ' αυτά. Αυτός, δια την σωτηρία των ανθρώπων ήλθεν στη γη και έγινε άνθρωπος και σταυρώθηκε και ανελήφθηκε στον ουρανό, αλλά και πάλι θα έλθη να κρίνη τον κόσμο και να αποδώση στον κάθε ένα κατά τα έργα αυτού. Ε, λοιπόν, εγώ αυτόν κηρύττω και αυτόν ομολογώ, ως Θεόν αληθινό. Όσον αφορά τους δικούς σας θεούς αυτοί είναι ψεύτικοι. Δεν είναι θεοί.
Όταν άκουσε αυτά ο άρχοντας εκείνος ταράχθηκε πολύ και διέταξε να την πετάξουν σ' ενα θηριοτροφείο, που βρισκόταν έξω από την πόλη. Μέσα σ' αυτό φυλασσόταν ένας δράκωντας, ένας δηλαδή πελώριος δηλητιριώδης όφις ( φίδι) . Σ' αυτόν πετούσαν πολλούς κατάδικους.
Μόλις είδε την Αγία ο όφις, σφύριξε δυνατά και ήταν έτοιμος να την κτυπήση. Αλλά η Αγία έκαμε τον σταυρό της και ζήτησε να την βοηθήση ο Θεός. Και αμέσως ( ώ των θαυμασίων σου Χριστέ Βασιλεύ!! Πόσο μεγάλη είναι η χάρις των αγίων Σου) ο φοβερός εκείνος όφις στριφογύρισε και έσκασε. Κόπηκε στα δύο, σαν να τον έκοψε κανένα ξίφος! Πόση πράγματι είναι η δύναμις του σταυρού!! Μόλις είδαν το θαύμα ο βασιλεύς και οι άλλοι εβαπτίσθηκαν στο όνομα της αγίας και ζωοποιού Τριάδος.
Κοντά στη Θεσσαλονίκη
Η Αγία πήγε κατόπιν σε άλλες χώρες και πόλεις και κήρυττε τον Χριστό. Πήγε και στην Ελλάδα. Έφθασε στην ωραία κοιλάδα των Τεμπών. Εκεί την συνέλαβαν οι ειδωλολάτρες. Στην τοποθεσία που την συνέλαβαν υπάρχει Ναός της Αγίας Παρασκευής. Από τα Τέμπη την πήγανε κατόπιν σε μια άλλη πόλι, κοντά στη Θεσσαλονίκη.
Εκεί ο άρχοντας ήταν ο Ταράσιος. Ο Ταράσιος την εκάλεσε στο κριτήριο του.
- Ποιός πονηρός δαίμονας, της είπε, σε έφερε εδώ και σε έβαλε να βρίζης τους μεγάλους θεούς και να κηρύττης έναν άγνωστο Θεό, που είναι χθεσινός και προχθεσινός; Αυτός γεννήθηκε πρίν 150 χρόνια, στις μέρες του Καίσαρα Αύγουστου και τον σταύρωσαν οι Ιουδαίοι σαν κακούργον και αντίθεον.
- Κανείς πονηρός δαίμονας, του απαντά, δεν με έστειλε εδώ να κηρύξω την αλήθεια. Ο Χριστός ο αληθινός Θεός με έστειλε. Αυτός που είναι ο άναρχος και έγινε άνθρωπος με σάρκα για μας. Αυτόν εγω κηρύττω ως Θεόν προαιώνιον! Αυτόν ομολογώ ως Θεόν αληθινόν και άνθρωπον τέλειον. Όσον αφορά δε τα είδωλα σας και τους θεούς σας, που είναι κουφά και αναίσθητα, εγώ τα περιφρονώ και τα ποδοπατώ, γιατί δεν είναι τίποτε.
Μαρτύρια μέχρι την έξοδο της ψυχής της
Σαν άκουσε αυτά ο Ταράσιος, ταράχθηκε σύγκορμος και διέταξε τους στρατιώτες του αμέσως να βράσουν σ' ενα μεγάλο καζάνι λάδι, πίσσα και μολύβι και μετά να ρίξουν μέσα την Αγία.
Ο Θεός όμως, και πάλι έκαμε το θαύμα του. Όπως έστειλε άλλοτε τον άγγελο του και εδρόσισε την κάμινο της Βαβυλώνος, που είχαν ρίξει μέσα τους Τρείς Παίδας, έτσι και τώρα έστειλε τον άγγελο Του, ο οποίος έσβυσε την φωτιά τελείως, το δε μολύβι, την πίσσα και το λάδι, που κόχλαζαν τα έκανε ψυχρότερα και από το κρύο νερό. Μόλις είδαν αυτό το θαύμα πολλοί ειδωλολάτρες, βάλανε θεογνωσία και πίστεψαν στο Χριστό. Ο δυστυχής όμως Ταράσιος, αντί να πιστεύση κι αυτός, αγρίεψε περισσότερο. Νόμισε πως η Αγία ήταν καμμιά μάγισσα και είπε στους στρατιώτες του:
- Πιάστε αυτή τη μιαρή, που βρίζει τους θεούς μας και τεντώστε καταγής από τα τέσσερα (χέρια και πόδια) και κατόπιν μαστιγώστε την με βούνεβρα αλύπητα, ώσπου να αναγκασθή να θυσιάση στους θεούς μας, ή να αποθάνη.
Οι στρατιώτες εξετέλεσαν την διαταγή αμέσως. Εδώ η Αγία έδειξε όλη της την καρτερία. Νόμιζε κανένας, οτι χτυπούσαν άλλον κι όχι αυτήν!! Διότι αυτή ήταν όλο χαρούμενη και ευφραινόμενη!! Δυό και τρείς φορές άλλαξαν οι στρατιώτες και όμως, η Αγία δεν άλλαξε γνώμη.
Όταν είδε την τόση υπομονή της ο μιαρός εκείνος άρχοντας, ντράπηκε το πλήθος, επειδή δεν μπόρεσε να δαμάση μια αδύνατη γυναίκα. Γι' αυτό διέταξε τους στρατιώτες να την ρίξουν ξανά φυλακή και να την καρφώσουν από τα τέσσερα. Εκεί, αφού της βάλουν μια μεγάλη πλάκα στα στήθη, να την αφήσουν έτσι, μέχρις ότου σκεφθή τι άλλο πιό φρικτό βασανιστήριο μπορεί να της κάνη, ώσπου να την τελειώση.
Τη νύκτα όμως, εκείνη, φάνηκε ο Χριστός με πλήθος αγγέλων και της είπε:
"Χαίρε Παρασκευή καλλιπάρθενε. Θάρρος! Μη δειλιάσης στα βάσανα, γιατί η χάρις Μου θα είναι μαζί σου. Λίγο ακόμη να υπομείνης και θα έλθης να βασιλεύης μαζί μου αιώνια". Συγχρόνως ο Χριστός της γιάτρεψε τις πληγές, της έλυσε τα δεσμά και ανελήφθη.
Την άλλη μέρα ο άρχοντας έστειλε στρατιώτες και την έφεραν μπροστά του. Όταν την είδε χωρίς καμμιά πληγή, αλλά τελείως υγιή, της είπε:
- Ω γυναίκα, βλέπεις πως σε αγαπούν οι μεγάλοι Θεοί και σε γιατρέψανε; Λυπήθηκαν την ωραιότητα σου και δεν έπρεπε να μείνη επάνω σου καμμιά ασχήμια. Μη, λοιπόν, τους δείξης αχαριστία. Αλλά έλα κοντά μας στο ναό, να τους προσκυνήσης και να λάβης και από μένα πολλά δώρα.
- Δεν με γιατρέψαν οι θεοί σου, τύραννε, τους είπε, αλλά ο Χριστός μου, ο αληθινός Θεός, που Τον πιστεύω και Τον λατρεύω και ο Οποίος με επισκεύθηκε τη νύκτα στη φυλακή. Επειδή όμως, θέλεις να πάμε στο ναό, ας οάμε και να δούμε ποιούς θεούς θέλεις να προσκυνήσω.
Χάρηκε τότε σαν άκουσε αυτά ο Ταράσιος. Νόμισε, πως νίκησε ο ανόητος. Ξεκίνησαν, λοιπόν, οι επιτελείς, οι επίσημοι και ο λαός να πάνε στο ναό των ειδώλων, από την χαράτους οι ειδωλολάτρες πολυχρονούσαν τον Ταράσιον. Μπήκαν κατόπιν στον ναόν και περίμεναν να δούνε τι θα κάνη η Αγία.
Η Αγία μπήκε και στάθηκε μπροστά στο άγαλμα του Απόλλωνος, σήκωσε απειλητικά το χέρι της και του λέγει:
- Θέλεις, εσύ άψυχο είδωλο, να πάρης σαν Θεός από εμένα θυσία;
Τότε το δαιμόνιο, που κατοικούσε στο άγαλμα φώναξε με μεγάλη φωνή, που την άκουσαν όλοι.
- Δεν είναι Θεός εγώ, ούτε κανένας άλλος από εμάς είναι. Μόνον αυτός, που κηρύττεις εσύ είναι Θεός αληθινός. Εμείς είμασταν βέβαια άγγελοι, αλλά για την υπερηφάνεια μας γίναμε διάβολοι και εξαπατούμε τους ανθρώπους και μας προσκυνούν για Θεούς.
- Γιατί, τότε, του είπε η Αγία, στέκεστε εδώ μέσα, όπου είμαι και 'γω η δούλη του αληθινού Θεού; Γκρεμισθήτε, τους είπε.
Αμέσως τότε γκρεμίστηκαν όλα τα αγάλματα από τη θέσι τους και έγιναν συντρίμμια. Ακούσθηκαν από τα αγάλματα του ναού θρήνος πολύς και σύγχυσις και βουή μεγάλη. Τότε θυμώσανε οι ειδωλολάτρες ιερείς, αρπάξανε την Αγία και σέρνοντας και δέρνοντας αυτήν την έφεραν μπροστά στον Ταράσιο και φωνάζανε δυνατά:
"Φόνεψε την κακούργα, προτού γκρεμίση και εσένα και τον ναό μας."
Ο Ταράσιος είδε τότε, πως δεν μπορούσε να κάνη τίποτε με φοβέρες και μαρτύρια. Γι' αυτό έβγαλε την θανατική της απόφαση:
" Την Παρασκευή που ύβρισε τους θεούς, η οποία κατεφρόνησε την εξουσία μας, κηρύττει δε τον πλάνον Χριστόν, σαν αληθινό Θεόν, προστάζω να της κόψετε την μιαράν κεφαλήν"
Μετά την διαταγή οι στρατιώτες παρέλαβαν την Αγία και την οδήγησαν έξω από την πόλη, για να την αποκεφαλίσουν.
Όταν φθάσανε στον τόπο της εκτελέσεως, τους ζήτησε η Αγία λίγο χρόνο να προσευχηθή. Πράγματι, την άφησαν. Και αφού σήκωσε τα χέρια της στον ουρανό και τον νου της στο Θεό, είπε:
" Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ και Λόγε του αθανάτου Πατρός, ο Οποίος για την ιδική μας σωτηρία ήλθες από τον ουρανό στη γη, σ' ευχαριστώ, διότι με αξίωσες να υπομείνω βάσανα και τιμωρίες για το Άγιον Όνομα Σου.
Σε δοξολογώ, διότι αξιώθηκα, να μιμηθώ το πάθος Σου. Σε υμνολογώ, διότι με δυνάμωσες να μαρτυρήσω, δια την αγάπη Σου. Τώρα αξίωσε με και της Βασιλείας Σου. Παράλαβε και την ταπεινή μου ψυχή και ανάπαυσε την μαζί με τις φρόνιμες Σου παρθένες. Διότι, με το να περιμένω την μεγάλη Σου δόξα, υπέμεινα τις τιμωρίες και τα βάσανα. Με το να ελπίζω στην ανταμοιβή Σου, θα λάβω τώρα και τον θάνατο. Γι' αυτό κατάταξε με στον χορό των Αγίων Σου μαρτύρων. Μνήσθητι, Κύριε, και όλων, όσοι επικαλούνται το όνομα Σου, σε καιρόν θλίψεως δι' εμού, οτι ευλογητός είσαι στους αιώνες. Αμήν".
Μετά την προσευχή της με χαρά η Αγία έσκυψε τον αυχένα και οι στρατιώτες έκοψαν με ξίφος την αγία της κεφαλή. Και έτσι η αγία και πάναγνος ψυχή της απήλθε στις αιώνιες μονές, στην ατέλειωτη χαρά, στην Βασιλεία των Ουρανών.
Το άγιο λείψανο της το παρέλαβαν μερικοί Χριστιανοί, που παρακολουθούσαν το μαρτύριο της, κρυφά όμως, επειδή φοβόντουσαν τους Ιουδαίους και τους ειδωλολάτρες. Το άλειψαν με αρώματα και το τοποθέτησαν σε επίσημο τάφον. Στον τάφον της γίνονταν άπειρα θαύματα. Πολλοί ασθενείς έρχονταν και, μόνο που έπιαναν χώμα από τον τάφο της, θεραπεύονταν. Κουτσοί περπατούσαν, δαιμονισμένοι ελευθερώθηκαν, πολλές στείρες γυναίκες ετεκνογόνησαν. Προ πάντων όμως, πολλοί τυφλοί ανέβλεψαν.
Στο μέρος εκείνο υπάρχει σήμερα Ναός και Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Τρέχει δε πολύς κόσμος στις 26 Ιουλίου, στη γιορτή της. Γίνονται πολλά θαύματα.
Πρέπει δε να σημειωθή, ότι όχι μόνο στον τάφο της αλλά και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γής, κατά τα 1800 χρόνια που πέρασαν μέχρι σήμερα, έχουν γίνει αναρίθμητα θαύματα. Αν ήθελε να τα μετρήση κάποιος, θα ήτανε σαν να ήθελε να μετρήση τα άστρα του ουρανού και την άμμο της θάλασσας.
Και όχι μόνο τον παλαιό καιρό θαυματουργούσε η Αγία, αλλά και σήμερα. Όποιος την επικαλεσθή με πίστη, τον βοηθάει σε κάθε ψυχοφελές αίτημα του.
(απολυτίκιον)
Την σπουδήν σου τη κλήσει κατάλληλον,
εργασαμένη φερώνυμε, την ομώνυμον σου πίστιν εις κατοικίαν κεκλήρωσαι,
Παρασκευή αθληφόρε,
όθεν προχέεις ιάματα,
και πρεσβεύεις υπέρ των ψυχών υμών
Χαραλάμπους Δ. Βασιλοπούλου
Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΑΘΗΝΑΙ 1997
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου